Kwaliteitsbewaking blijft topprioriteit voor AquaFlanders

“Kwaliteitsbewaking is immers een van de kerntaken van de waterbedrijven en rioolbeheerders”, aldus Carl Heyrman, algemeen directeur van AquaFlanders. “Wanneer we de kraan opendraaien, vertrouwen we er terecht op dat het water dat eruit stroomt veilig, proper en gezond is. Toch is het niet eenvoudig om dit te garanderen. Het vereist constante waakzaamheid, expertise en innovatie.”

Daarnaast is in Vlaanderen zwaar geïnvesteerd in de uitbouw van de riolering en afvalwaterzuivering om de kwaliteit van onze waterlopen te verbeteren. De resultaten daarvan worden stilaan zichtbaar.

Keuringen zijn noodzakelijk om waterkwaliteit te bewaken

Kwaliteitsbewaking is nodig om deze inspanningen verder te zetten. “Ons leidingwater is aan een uitgebreide regelgeving onderworpen”, verduidelijkt Kris Van den Belt, diensthoofd watervoorziening en gemeentelijke sanering bij de Vlaamse Milieumaatschappij.

Zo is de keuring van de waterinstallatie in Vlaanderen verplicht voor de eerste ingebruikname, wanneer belangrijke wijzigingen worden aangebracht – bijvoorbeeld de installatie van een nieuwe keuken – en wanneer een installatie opnieuw in dienst wordt genomen nadat ze is afgesloten. Zowel de binneninstallatie die is aangesloten op het openbare leidingwaternetwerk als de installatie voor tweedcircuitwater – bijvoorbeeld regenwater – en de niet-aangesloten binneninstallatie moeten gekeurd worden.

Aanvullend is er ook een verplichte keuring van de privéwaterafvoer om na te gaan of de aansluiting op de riolering correct is uitgevoerd.

“Deze keuringen zijn nodig om de waterkwaliteit te garanderen”, stelt Tom Mertens, kwaliteitsborger keuringen bij AquaFlanders. “Keurders controleren dat er geen water kan terugstromen naar het openbare leidingnet. Dat zou immers tot verontreinigingen kunnen leiden. Daarnaast controleren de keurders dat de installatie correct is uitgevoerd en dat verschillende types water veilig gebruikt worden. Er mogen bijvoorbeeld geen verbindingen zijn tussen het leidingwater- en regenwatercircuit. Bij de keuring van de privéwaterafvoer gaan keurders onder andere nakijken dat regenwater en afvalwater correct gescheiden worden.”

Is uitbreiding van de keuring nodig?

Zo’n 3,21 procent van de keuringen van de waterinstallatie is niet-conform. Deze installaties vormen daardoor een risico voor de volksgezondheid. Bij de keuring van de privéwaterafvoer loopt dit op tot 7,7 procent van de installaties. Het is dus duidelijk dat er nog een groot aantal installaties zijn met inbreuken die er stelselmatig worden uitgehaald dankzij de keuringen. Dat toont ook het belang van deze keuring aan.

AquaFlanders wil dan ook verder kijken met het oog op een optimale bescherming van het kraanwater.

“Een belangrijke piste die we hierbij verkennen is de periodieke herkeuring van de volledige installatie”, verduidelijkt Tom Mertens. “Dit naar analogie met de keuring van de elektriciteit en het EPC. Ook de keuring van tijdelijke, professionele installaties voor evenementen is een piste die we willen bekijken. Deze installaties worden vaak aangelegd voor een korte periode waarin grote hoeveelheden water gebruikt worden. Als zo’n installatie foutief wordt aangelegd, brengt ze mogelijk de gezondheid van heel wat gebruikers in gevaar. Uiteraard moeten al deze opties goed onderzocht worden in overleg met de Vlaamse Milieumaatschappij en andere betrokken partijen.”

Nieuwe technologieën bieden nieuwe mogelijkheden

Aanvullend op de keuring, kan ook de uitrol van de digitale watermeter een belangrijke rol spelen in de kwaliteitsborging van het kraanwater. Tegen 2030 zal elke kraanwateraftakking in Vlaanderen beschikken over een digitale watermeter. Water-link heeft intussen al een dekking van 98 procent in hun werkingsgebied.

“We hebben momenteel 215.000 digitale watermeters in ons bedieningsgebied”, aldus Stefan D’Hondt, teamleider producten en diensten bij water-link. “Die zorgen per maand voor 50.000 alarmmeldingen, waarvan 30.000 alarmen voor lekken en 100 terugstroomalarmen.” Hierdoor is zowel het waterbedrijf als de klant sneller op de hoogte wanneer zich een probleem stelt en kan hierop meteen gereageerd worden.

De digitale watermeters kunnen ook waarschuwen bij vorst en geven nuttige informatie over het verbruiksprofiel. “De data die we hierdoor genereren, zullen helpen om lekken sneller te detecteren en om de operationele kosten te verlagen”, besluit Bert De Winter, directeur Innovatie bij De Watergroep.

Watersector zet verder in op duurzaamheid

De focus op het verminderen van de lekverliezen past bij het duurzame karakter van kraanwater.

“Kraanwater heeft geen verpakkingsmateriaal nodig en verbruikt weinig energie voor transport”, vertelt Emmanuel Van Houtte, directeur kwaliteit, milieu en personeel bij Aquaduin. “Voor de productie van 1000 liter kraanwater zijn 0,23 CO₂-equivalenten nodig. Als we rekening houden met de aankoop van groene energie daalt dit verder tot 0,12 CO₂-equivalenten.”

De klimaatverandering en menselijke activiteiten zetten de kwaliteit van de drinkwaterbronnen echter onder druk. Hierdoor verwachten de waterbedrijven dat in de toekomst meer zuiveringsstappen noodzakelijk zijn wat de vraag naar energie en materialen zal doen toenemen. Daarom werkt de sector aan ene klimaatplan zonder concessies te doen aan de drinkwaterkwaliteit.

“Aquaduin kijkt ook naar afvalwaterzuivering”, vervolgt Emmanuel Van Houtte. “We zuiveren sinds 2022 ons afvalwater na hergebruik met wilgen. De resultaten hiervan zijn positief. Er wordt tot 30% minder stikstof geloosd. Daarnaast doen we ook onderzoek naar alternatieven voor de klassieke individuele behandelingsinstallatie voor afvalwater bij particulieren. Daarbij onderzoeken we of rietvelden een valabel alternatief bieden. Ook hier zijn de eerste resultaten positief, maar verder onderzoek is nodig.”

Samen werken aan kwaliteitsbewaking

“Het is wel duidelijk dat de waterbedrijven en rioolbeheerders, verenigd binnen AquaFlanders, continu waken over de kwaliteit van het drinkwater en het veilig en goed functioneren van het drinkwaternet en de riolering”, concludeert Carl Heyrman. “Als kwaliteitsbewaker van de sector zet AquaFlanders verder in op een versterking van de kwaliteitsbewaking. Hierbij is samenwerking van belang.”

Zo werken de waterbedrijven en rioolbeheerders samen binnen de sectororganisatie om de keuring van de waterinstallatie en privéwaterafvoer te organiseren. AquaFlanders is hiervoor door BELAC geaccrediteerd volgens ISO 17020:2012 (certificaat 688-INSP). In dit kader organiseert de sectororganisatie onder meer opleidingen voor keurders en controleert ze streng op de kwaliteit van door AquaFlanders-keurders uitgevoerde keuringen.

Daarnaast werkt AquaFlanders samen met andere organisaties aan de verdere uitbouw van de kwaliteitsbewaking. “Binnen Belgaqua werken we mee aan de certificatie van toestellen, beveiligingen en vloeistoffen,” geeft Carl Heyrman een voorbeeld. “Samen met verschillende sectororganisaties uit de bouwsector ondertekenden we ook een engagementsverklaring voor het gebruik van loodvrije en loodarme materialen in drinkwaterinstallaties en we ondersteunen de uitwerking van een nieuw technisch reglement door Buildwise.”

Tot slot geeft AquaFlanders in overleg met verschillende overheden mee vorm aan een duurzaam, toekomstgericht waterbeleid.