Nieuw Vlaams uitvoeringsbesluit gemeentelijke saneringsplicht van kracht

Met de conceptnota ‘de grote STROOMversnelling’ gaf de Vlaamse Regering in 2022 al een schot voor de boeg voor de uitvoering van de stroomgebiedbeheerplannen voor de periode van 2022 tot 2027. De regering legde van bovenaf doelstellingen op via de stroomgebiedbeheerplannen en de conceptnota en verhoogde hiermee opnieuw het ambitieniveau. Dit onder meer door een bijkomende minimale zuiveringsgraad.

Het nieuwe uitvoeringsbesluit voor de gemeentelijke saneringsplicht brengt de conceptnota ‘de grote STROOMversnelling’ nu in uitvoering.

Verantwoordelijkheden en doelstellingen

De invulling van de gemeentelijke saneringsverplichting geeft uitvoering aan de reductiedoelstellingen en de doelstellingen rond het plaatsen van individuele zuiveringsinstallaties zoals vastgelegd in het geldende stroomgebiedsbeheerplan. Met het uitvoeringsbesluit legt de overheid zo duidelijke verantwoordelijkheden en resultaatgerichte doelstellingen vast.

Rioolbeheerders zullen ook een meerjarenplan moeten opmaken, gekoppeld aan de cyclus voor de opmaak van de gemeentelijke begroting en afgestemd op de investeringsagenda's van andere beheerders van het openbaar domein zoals bijvoorbeeld het Agentschap Wegen en Verkeer en de Lijn. Het doel is een flexibele, efficiënte en resultaatsgerichte invulling van de gemeentelijke saneringsverplichting.

De modelovereenkomst tussen de rioolbeheerder en lokale overheid vormt een belangrijk onderdeel van het besluit. Aquaflanders vraagt om de sector tijdig te betrekken bij de opmaak van de modelovereenkomst die de Vlaamse Milieumaatschappij momenteel aan het uitwerken is.

Zes belangrijke openbare dienstverplichtingen

De Vlaamse Regering wil de verantwoordelijkheden en doelstellingen voor de gemeentelijke saneringsplicht verankeren in zes openbare dienstverplichtingen.

1. Minimale zuiveringsgraad en openbare riolering uitbouwen.
2. Collectief aanbod voor individuele zuiveringsinstallaties (IBA’s).
3. Overstortwerking verminderen.
4. Hemelwater- en droogteplan opmaken in elke gemeente;
5. Continuïteit dienstverlening bij storingen en calamiteiten verzekeren;

Goede toestand riolen bekomen via assetmanagement.

AquaFlanders vindt dit een goed voorstel en erkent de voordelen van werken met openbare dienstverplichtingen maar stelde aanvullend een aantal overkoepelende krijtlijnen voor. Zo vraagt de federatie om de uitwerking af te stemmen op het rioolbeheer en de regels op te stellen op hoofdlijnen die voor Vlaanderen van belang zijn.

Bij de verdere uitwerking is het van belang om zoveel mogelijk gebruik te maken van bestaande rapporteringen en deze maximaal te automatiseren en verbeteren. Daarnaast vraagt AquaFlanders om de randvoorwaarden om aan verplichtingen te voldoen te verbeteren. Bijvoorbeeld door uitgewerkte modellen beschikbaar te stellen voor alle publieke beheerders. Verder vraagt de federatie om het besluit en de rapportering uit te werken op maat van het rioolbeheer en de verschillende types rioolbeheerders. Daarbij dient de handhaving proportioneel te zijn en gelijkwaardig voor alle types rioolbeheerders. Deze handhaving is de verantwoordelijkheid van de Vlaamse overheid.

Vanuit de gemeenten is er tot slot ook vraag naar overkoepelende contracten waarop ook lokale beheerders kunnen intekenen. In dat opzicht vraagt AquaFlanders meer samenwerking tussen het gewest, de rioolbeheerders en de gemeenten.