Afvalwater en regenwater
De weg die het afval- en regenwater aflegt:
De gemeentelijke rioolbeheerder staat in voor het verzamelen van het afvalwater van woningen. De gemeentelijke riolering loopt tot aan een collector, die het afvalwater naar de rioolwaterzuiveringsinstallatie (RWZI) transporteert. Bij verafgelegen woningen wordt het afvalwater afzonderlijk per woning gezuiverd in een individuele behandelingsinstallatie (IBA) onder de verantwoordelijkheid van de bewoner. De rioolbeheerder kan het beheer en de plaatsing van een IBA overnemen.
De gemeenten beheren het gemeentelijk rioolnet tot aan het overnamepunt. Zij kunnen zelf de riolen beheren of kunnen dit uitbesteden aan (inter)gemeentelijke rioolbeheerders of Aquafin. Aquafin beheert de collectoren en de rioolwaterzuiveringsinstallaties.
Integraal waterbeheer
Het afval- en regenwater wordt door de Vlaamse rioolbeheerders afgevoerd. Zij staan in voor een kwalitatief rioleringssysteem dat wateroverlast voorkomt en dat deel uitmaakt van een integraal waterbeheer, waarbij ze ook buffering en infiltratie voorzien van het regenwater. Dergelijk beheer gaat gepaard met investeringen die gefinancierd worden met publieke middelen. Deze worden opgehaald via de integrale waterfactuur die door de waterbedrijven uitgestuurd wordt en waarin de kosten voor zowel de levering, afvoer en zuivering van het water opgenomen worden.
Dit alles is nodig om tegemoet te komen aan de doelstellingen duurzame ontwikkelingsdoelstellingen van de VN en de Kaderrichtlijn Water. Rioolbeheerders en gemeenten hebben een belangrijke taak in de uitbouw van een waterveilig en klimaatbestendig lokaal afwateringsstelsel dat geïntegreerd is in de publieke ruimte. Ook de gebruiker levert zijn bijdrage door de betaling van de integrale waterfactuur. De progressieve tariefstructuur - grootverbruikers betalen een veel hoger tarief per m3- moedigt ons bovendien aan om spaarzaam om te gaan met ons water.
Regenwater
We staan voor de uitdaging om te anticiperen op de wijzigende weerpatronen die de klimaatverandering met zich meebrengt. Zo voorspellen wetenschappers meer neerslag in de winter en meer hitte, afgewisseld met zeer hevige regenbuien, in de zomer. Dit zal leiden tot meer droogte en lokale overstromingen. Gelukkig zijn er tal van creatieve oplossingen, zoals de uitwerking van een hemelwaterplan. Aan de hand van een hemelwaterplan krijg je duidelijk zicht op de probleemzones én kan je gericht duurzame oplossingen zoeken voor hemelwater: infiltreren, bufferen of vertraagd afvoeren. Zo wordt de publieke ruimte ‘climate proof’.
Afvalwater en regenwater worden zoveel mogelijk gescheiden. Het afvalwaterstelsel en regenwaterstelsel blijven evenwel sterk met elkaar verbonden. De gemeenten en rioolbeheerders beheren het regenwaterstelsel. Meer en meer zoeken zij oplossingen door het regenwater bovengronds in de publieke ruimte te bergen.
Afvalwaterzuivering
In Vlaanderen wordt vandaag 84% van alle huishoudelijke afvalwater gezuiverd. Dit gebeurt door Aquafin. De collectoren van Aquafin vangen het afvalwater op uit de gemeentelijke riolen en het transporteren het naar de rioolwaterzuiveringsinstallaties. Om hoogteverschillen onderweg te overbruggen, zijn op bepaalde plaatsen in het stelsel pompstations gebouwd.
Het zuiveringsproces in de waterzuiveringsinstallatie bootst in grote mate het zuiveringsproces in de natuur na. In een eerste fase wordt het grof vuil uit het water gehaald. Daarna volgt de biologische zuivering: miljoenen microscopisch kleine bacteriën voeden zich met de zuurstofbindende stoffen in het afvalwater. Met behulp van zuurstof verbranden ze deze stoffen tot water, stikstofgas en koolzuurgas. Nadat de overgebleven bacteriën (actief slib) in rust bezonken zijn, wordt het gezuiverd afvalwater naar een naburige waterloop geleid.
De sterke uitbouw van de zuiveringsinfrastructuur werpt zijn vruchten af. Het leven keert immers stilaan terug in onze beken en rivieren.