De strijd tegen verloren water

Vijf pijlers

Om dat doel te bereiken, zetten de waterbedrijven in op vijf pijlers:

• Werken op bronnen;
• Samenwerking;
• Niets verloren laten gaan;
• Innovatie;
• Infrastructuur.

In deze blog gaan we dieper in op de derde pijler. Niets verloren laten gaan. Concreet wil dit zeggen dat de waterbedrijven het volume niet in rekening gebracht water willen reduceren. Maar, wat is niet in rekening gebracht water of NRW?

Meer dan louter waterverlies

NRW kent verschillende componenten. Die trachten we zo goed mogelijk in kaart te brengen via de waterbalans. In totaal bedroeg het NRW in 2020 73,5 miljoen kubieke meter. De werkelijke waterverliezen door lekken hebben met 64 miljoen kubieke meter het grootste aandeel.

Daarnaast omvat NRW ook toegelaten, niet-bemeterd verbruik. Bijvoorbeeld spoelwater om leidingen te reinigen of bluswater dat de brandweer gebruikt. Schijnbare verliezen, zoals meetafwijkingen zijn een derde factor die NRW beïnvloedt. En tot slot zijn er ook illegale afnames. Het aandeel van deze types waterverlies inschatten voor een drinkwaternet met meer dan 80.000km leidingen en meer dan 20.000km aansluitingen is zeer uitdagend. Het terugdringen van elk van deze types waterverlies vraagt ook telkens een specifieke benadering.

Om de toestand van ons drinkwaternet onder de loep te nemen, focussen we op de werkelijke verliezen door lekken.

Uiteenlopende oorzaken

Lekken hebben heel uiteenlopende oorzaken. Zo kunnen droogte en temperatuurschommelingen zorgen voor zettingen in de ondergrond. Dat zorgt voor extra belasting op de leidingen en kan tot lekken leiden. Ook de gebruikte materialen en technieken hebben een belangrijke invloed. Net als de gebruikte werkmethodes bij de plaatsing en het onderhoud van leidingen. Natuurlijk speelt ook de ouderdom van leidingen een rol. Jaarlijks vervangen de waterbedrijven daarom 1 à 2% van het leidingnet. Goed voor een investering van miljoenen euro per jaar.

Ook schade door derden, bijvoorbeeld door werken in de buurt van waterleidingen, is een belangrijke oorzaak van lekken. Het is de directe oorzaak van een derde van de gedetecteerde lekken.

Hoeveel druk staat er op de leidingen? Ook dat speelt een rol. Bij hogere waterdruk, vloeit er door hetzelfde lek immers meer water weg dan bij een lagere druk. Zeker in heuvelachtige gebieden zorgt dit voor de nodige uitdagingen. En, het soort lek is natuurlijk ook niet onbelangrijk. Grote lekken met ondergelopen straten tot gevolg, verschijnen dan wel in de media, maar hebben slechts een beperkt aandeel in de totale lekverliezen. Veel belangrijker, en uitdagender om op te sporen, zijn kleine lekken waarlangs over een langere periode water ondergronds verloren gaat.

Actieplan moet NRW doen dalen

De waterbedrijven hebben een actieplan met verschillende sporen opgezet om NRW te reduceren. Daarbij zetten ze volop in op proactieve lekdetectie. Door het distributienetwerk op te delen in kleinere zones of District Metered Areas (DMA), kunnen de waterbedrijven sneller mogelijke waterverliezen detecteren. Slimme meettechnieken, data-analyse en online monitoring dragen verder bij aan de snelle detectie van lekken. Beter en meer weten is daarbij het sleutelwoord. Met innovatieve lekzoektechnieken kan vervolgens de precieze locatie van een lek sneller achterhaald worden. Dat draagt bij aan snellere hersteltijden.

Ook preventie krijgt een belangrijke rol in de actieplannen. Kwaliteitsvolle, duurzame investeringen in het waternet en vervanging van leidingen in slechte conditie voorkomen dat lekken ontstaan. Ook uitbreidingsinvesteringen dragen hiertoe bij. Zij zorgen ervoor dat de druk in de leidingen beter beheerd kan worden.

Kennisdeling, opleidingen en samenwerkingen tussen de waterbedrijven en met externe partijen tenslotte zijn het derde actiespoor waarop de sector volop inzet. Vorige week brachten AquaFlanders, de Vlaamse Milieumaatschappij en Vlakwa nog meer dan 100 Belgische en internationale deelnemers uit de watersector, onderzoeksinstellingen, overheden en technologiebedrijven samen om ervaring en kennis uit te wisselen tijdens een op innovatie gericht evenement. Zo willen we de strijd tegen verloren water in een stroomversnelling brengen.