Samen gaan we de strijd aan tegen droogte, waterschaarste en -overlast

Door klimaatverandering wijzigen de weerpatronen. Wetenschappers voorspellen meer neerslag in de winter. ’s Zomers krijgen we meer hitte, afgewisseld met hevige regenbuien. Dat zal leiden tot meer droogte. Maar ook lokale overstromingen – zoals we ze recent hebben gezien - zullen toenemen.

We moeten ons aanpassen aan deze nieuwe realiteit. Zowel om de leveringszekerheid als om de kwaliteit van ons drinkwater en waterlandschap te blijven garanderen. Daarbij is ook het verbruikspatroon belangrijk. Het gemiddelde waterverbruik per Vlaming zit al in dalende lijn. Dat is een goede zaak. Maar, uiteraard verwachten klanten van de waterbedrijven dat zij aan piekvragen kunnen voldoen in lange warme en droge periodes.

Slim omgaan met water

Slimmer omgaan met water is de boodschap. Jaarlijks gaat nog heel wat water verloren. Enerzijds door lekken en illegale afnames. De waterbedrijven hebben de ambitie om deze verliezen terug te dringen en zo 35 miljoen m³ water per jaar te besparen. Dat willen ze realiseren door kwaliteitsvolle en duurzame investeringen in het waternet en een snel en proactief lekherstel. Met de inzet van slimme meettechnieken in combinatie met data-analyse.

Anderzijds stroomt water te snel naar zee. Afvalwater gaat na zuivering meteen de waterlopen in. En ook hemelwater vloeit te snel weg langs het riool en rechtgetrokken waterlopen. Dat terwijl dit water perfect bruikbaar is voor heel wat toepassingen. Circulair water en hemelwater zijn dan ook de toekomst. Centraal of decentraal geproduceerd. Verstandig hergebruik van afval- en hemelwater ontlast de klassieke oppervlakte- en grondwaterbronnen. Een grotere diversiteit aan waterbronnen, zowel naar type als naar spreiding, maakt van Vlaanderen een meer waterrobuuste regio.

Afvalwater kan na klassieke zuivering bijvoorbeeld gebruikt worden om parken te sproeien of voor bepaalde industriële toepassingen. Mits bijkomende zuivering is het afvalwater ook bruikbaar voor een heel scala productieprocessen en in de landbouw. Niet voor elke toepassing is drinkwaterkwaliteit nodig. Waterzuivering op maat is de sleutel.

Om hemelwater te hergebruiken, is het in de eerste plaats belangrijk dat water goed bij te houden. Vlaanderen is een sterk bebouwde regio. Door waar mogelijk verhardingen te vermijden en te verwijderen, kan regenwater beter de grond insijpelen en de grondwatertafel aanvullen.

Alleen ontharding volstaat echter niet om de voorspelde hevige neerslag te kanaliseren. Een uitgekiend hemelwaterplan geeft lokale besturen houvast om te anticiperen op de wijzigende weerpatronen die de klimaatverandering met zich meebrengt. Een hemelwaterplan geeft een duidelijk zicht op probleemzones en helpt om gericht duurzame oplossingen te zoeken voor hemelwater: infiltreren, bufferen of vertraagd afvoeren. Deze slimme investeringen in hemelwaterbeheer drukken niet alleen de kosten, maar dragen vooral bij tot een betere leefomgeving in steden en gemeenten.

Samen onze waterbronnen beschermen

Naast kwantiteit is ook waterkwaliteit een belangrijke bekommernis. De oppervlakte- en grondwaterbronnen zijn de belangrijkste bronnen voor de productie van kwaliteitsvol drinkwater. Zij verdienen dan ook een uitgekiend beschermingskader. De kwaliteit van de waterbronnen moet zodanig zijn dat de productie van drinkwater mogelijk is met eenvoudige zuiveringstechnieken. Vervuiling voorkomen is de beste garantie op betaalbaar en kwaliteitsvol drinkwater.

Een integrale aanpak verdient daarbij de voorkeur, met een samenwerking over alle sectoren heen. Betrokken actoren zoals de waterbedrijven, rioolbeheerders, landbouw en industrie, scheepvaart, gemeenten en burgers kunnen samen de toekomst van het watersysteem in Vlaanderen vormgeven. In de Coördinatiecommissie Integraal Waterbeleid maken we daar al volop werk van.

Ook de waterbedrijven slaan de handen in elkaar. Ze werken samen om de leveringszekerheid voor heel Vlaanderen te garanderen. Bijvoorbeeld door hun toevoernetwerken aan elkaar te koppelen en met onderlinge afstemming van bronnen, voorraden en leveringen. Maar ze zetten ook volop in op innovatie op verschillende domeinen. Data en nieuwe technologieën spelen een cruciale rol in het optimaliseren van de waterinfrastructuur en productieprocessen. Ook in innovatieve decentrale watervoorzieningsprojecten hebben de waterbedrijven een belangrijke rol als kwaliteitsborger. Met een integrale, innovatieve strategie kan Vlaanderen de watercirkel sluiten en werken aan een klimaatrobuuste watervoorziening.

Al deze initiatieven kaderen binnen de doelstellingen van de Blue Deal. De strategische visie van Vlaanderen op de toekomst van water. De Vlaamse waterbedrijven werken actief mee om deze visie naar realiteit te vertalen.

Carl Heyrman
Algemeen Directeur